මෙගාබයිට් 100න් මාසයක් ගොඩ දාන හැටි - දෙවැනි කොටස | 100MB Survival Tips & Tricks - Part 2

පළමු කොටස කියවලනෙ එන්න ඇත්තෙ? එහෙනම් අටුවා ටීකා නැතුව කතාවට බහිමු.

• බ්‍රවුසරය හොඳට අඳුර ගන්න.

ජාලයට යද්දි නිතර ම භාවිතා වෙන්නෙ බ්‍රවුසරය නිසා, දත්ත ඉතුරු කිරීමෙ වැඩි බරක් වැටෙන්නෙත් බ්‍රවුසරයට ම තමයි. බ්‍රවුසරය හොඳට ආම්බාම් කරන්න පුළුවන් කෙනෙකුට දත්ත ඉතුරු කරනව කියන්නෙ සුළු දෙයක්. දැන් බහුල ව භාවිත‍ා වෙන Firefox, Chrome වගේ බොහොමයක් බ්‍රවුසර හොඳට පුද්ගලකරණය (personalization/customization) කරන්න පුළුවන් නිසා වැඩේ ලේසියි.

• ඕනැ නැති වෙලාවට පින්තූර, JS, CSS, Flash වගේ අතිරේක දේවල් අක්‍රිය කරන්න.

ගොඩක් වෙලාවට අපි ජාලයට ගිහින් කරන්නෙ මොකක්හරි කියවන එක; නිතර පාහෙ මෙහෙම යන අඩවියක පින්තූර, JS (JavaScript) වගේ දේවල් අක්‍රිය කරල ලිඛිත අන්තර්ගතය විතරක් බලන්න පුරුදු වුණොත් සෑහෙන දත්ත ප්‍රමාණයක් ඉතුරු වෙනව. (හරි නම් විසිතුරුකරණය (styling) ඒ කියන්නෙ CSS අක්‍රිය කළාමත් දත්ත ප්‍රමාණයක් ඉතුරු වෙන්න ඕනි; හැබැයි Firefox බ්‍රවුසරය නම් ඒ වෙලාවටත් CSS ගොනු හොරෙන් බාගත කරන නිසා වැඩි වෙනසක් වෙන්නෙ නෑ.)

ඒ වගේ ම Flash අක්‍රිය කළාම සමහර අඩවිවල මතුවෙන අනවශ්‍ය දැන්වීම් (ads) සහ වීඩියෝ වලක්වල දත්ත සෑහෙන්න ඉතුරු කරන්න පුළුවන්. (ගොඩක් බාගත (downloads) අඩවිවල මේ වගේ අනවශ්‍ය දැන්වීම් තොග පිටින් එන බව දන්නව ඇතිනෙ.) ගොඩක් වෙලාව‍ට YouTube වගේ තෝරගත්ත අඩවි කීපයකට විතරක් Flash සක්‍රිය කරන්න කියල බ්‍රවුසරයට කියල තියන්න පුළුවන්.

මේ වැඩේට හොඳ උපාංග (add-ons) සෑහෙන ගණනක් ජාලයෙ තියෙනව. මම පාවිච්චි කරන QuickJava කියන උපාංගයෙන් අවශ්‍ය වෙලාවට මේ දේවල් අක්‍රිය, සක්‍රිය කරගන්න බොත්තම් ටිකක් බ්‍රවුසරයට ම දාගන්න පුළුවන්.

• පිටු ඉබේ විවෘත වීම (pop-up windows) නවත්තන්න.

බාගත හා වාණිජමය අඩවි බොහොමයක මේ වගේ ඉබේ විවෘත වෙන පිටු, ලින්කුවලට ඈඳල තියෙනව. ඒ ලින්කු විවෘත කළාම ගොඩක් වෙලාවට (දත්ත ප්‍රමාණයෙන්) සෑහෙන ලොකු පිටු, බ්‍රවුසරයට යටින් බාගත වෙනව, කිසි ම තේරුමක් නැතුව. මේක වලක්වගන්න බ්‍රවුසරයෙ pop-up windows අක්‍රිය කරල තියන්න. එතකොට එහෙම පිටුවක් විවෘත වෙන්න ගියොත් බ්‍රවුසරය ඒක ඉබේ ම නවත්වනව; බලන්න ම ඕන නම් විවෘත කරගන්නත් අවස්ථාවක් දෙනව.

• අනවශ්‍ය උපාංග (plugins, extensions) අක්‍රිය කරන්න.

ඔයා දන්නෙ නැතුව, බ්‍රවුසරයෙ සමහර උපාංග හොරෙන් දත්ත අදිනව. ගොඩක් බාගතවලදි බලෙන් වගේ ඇතුළත් වෙන සෙවුම් තීර (search toolbars) මේ අතරින් ප්‍රධානයි. සමහර වෙලාවට මේව ආරක්ෂාවටත් තර්ජනයක් වෙන්න පුළුවන්. ඒ නිසා (Firefox නම් Tools > Add-ons > Plugins හා Extensions පිටුවලටත්, Chrome නම් Chrome menu > Tools > Extensions පිටුවටත් ගිහින්) පාවිච්චි නොවෙන, නොදන්නා උපාංග අක්‍රිය කරල හෝ ඉවත් කරල දාන්න.

• ස්වයංක්‍රිය යාවත්කාලීන පිරික්සුම් (automatic update checks) අක්‍රිය කරන්න.

හැම තිස්සෙ ම යාවත්කාලීන පිරික්සුම් සිද්ද වුණොත් දත්ත භාවිතයට සෑහෙන බලපෑමක් වෙයි. එ් නිසා බ්‍රවුසරයෙත්, ඒකට ඇතුළත් (කලින් කියපු) උපාංගවලත් වගේ ම පරිගණකයෙ අනික් මෘදුකාංගවලත් ස්වයංක්‍රිය යාවත්කාලීන සැකසුම් අක්‍රිය කරන්න. යාවත්කාලීන කරන්න ඕනි නම් ඒකට ඇති තරම් දත්ත ඉතිරි වෙලා තියෙන වෙලාවක් තෝර ගන්න.

• දත්ත භාවිතය ගැන නිතර ඇහැ ගහගෙන ඉන්න.

Wi-Fi වලට එච්චර ප්‍රසිද්ධ නැති වුණාට, ජංගම දත්ත සබඳතාවලට (mobile data connections) නම් භාවිතා සීමා (usage limits) දාගන්න ගොඩක් ක්‍රම තියෙනව. Wi-Fi වලටත් ඒ වගේ ක්‍රමයක් හොයාගෙන, දවසක දත්ත භාවිතය අර මුලින් කියපු අගයට සීමා කළොත් ඉතිං 100MB පැකේජයෙන් මාසයක් අදින්න පුළුවන් බව ස්ථිරයිනෙ! එහෙම ක්‍රමයක් හම්බ වුණොත් ඒකත් මෙතන දාන්නම්කො.

එහෙනං ඉතිං, මේ ජිල්මාට් ටික පාවිච්චි කරල දැන් ඉඳන් ම 100MB ජීවිතයට පුහුණු වෙන්න පටන් ගන්න. මුලින් ටිකක් අමාරු වෙයි, හැබැයි පුරුදු වුණාම තේරෙයි එ්කෙත් පොඩි ආතල් එකක් තියෙන බව.

සුබ අනාගතයක්... er... මෛත්‍රී වේවා!

මෙගාබයිට් 100න් මාසයක් ගොඩ දාන හැටි | 100MB Survival Tips & Tricks - Part 1

දැන් කස්ටියට නොමිලේ වයි-ෆයි (Wi-Fi) ලැබන්නනෙ යන්නෙ නේද? හැබැයි ඉතිං මාසෙට 100MB තමයි දෙනවයි කියල තියෙන්නෙ. ආරංචිය අහපු ගමං ගොඩක් අය කිවුවෙ "අයියෝ දෙතුන් පාරක් ෆේස්බුක් ගිහිං ආවම ඕක ඉවරයිනෙ" කියල. තව සමහරු නොමිලේ වයි-ෆයි වැඩසටහන පාච්චල් කරලත් කතා කළා. මේව අහද්දි තමයි මාතෘකාව ගැන පොඩි සද්දයක් දාන්න හිතුණෙ.

"හිත ඇත්නම් පත කුඩා ද" කියනව වගේ, උවමනාව තියෙනව නම් මෙගාබයිට් 100න් මාසයක් ගොඩ දාන එකත් ගේමක් නෙවෙයි. දවසකට 3.225MB - 3.571MB අතර ප්‍රමාණයක් තියෙනවනෙ! දත්ත ඉතුරු කරන කලාව දන්නව නම් වැඩේ සෑහෙන සරලයි. පොඩි කැපකිරීම් ටිකක් කරන්න සිද්ද උණත් වැඩි අවුලක් නැතුව එදිනෙදා වැඩ ටික කරගන්න පුළුවන්.

දත්ත ඉතුරු කිරීම ගැන මම දන්න කරුණු ටිකක් කියල දාන්නම්. තව හොඳ ක්‍රම දන්න අය ඉන්නව නම් යටින් කොමෙන්ටු (comments) යොදල අපිත් එක්ක බෙදා ගන්න හොඳේ! මම පුළුවන් විදිහට එ්වත් මේ ලිපියට ම ඇතුළු කරන්නම්.

• පිටු සලකුණු (page bookmarks) භාවිතයට හුරු වෙන්න.

මම ගොඩක් වෙලාවට දැකල තියෙනව, කට්ටිය Facebook ගියත් යන්නෙ "facebook" කියල සෙවුම් යන්ත්‍රයක ගහල (කොටින් ම කිව්වොත් facebook කියල google කරල) ලැබෙන ලින්කුවෙන්. මේක සෑහෙන අපරාදයක්. ඕකෙ අගට ".com" කියල දාල ලිපින තීරයෙ (address bar) ම ගැහුවනම් එක පාරින් ගොඩනෙ! (මුලට "m." කියලත් දැම්මනම් තවත් ගොඩ!)

හැබැයි ඊටත් වඩා ලේසියි https://m.facebook.com/home.php?refid=12 වගේ සම්පූර්ණ ලිපිනය ම පිටු සලකුණක (page bookmark) තියාගෙන හිටියොත්. එතකොට පිටුවට යද්දි සිද්ද වෙන හැරවුම් (redirections) ගාණත් අඩු වෙනව; වෙලාවත්, දත්තත් ඉතුරුත් වෙනව. දැන් හැම බ්‍රවුසරය ම වගේ සලකුණු ගබඩා කරන්න, ඛාණ්ඩගත කරන්න වගේ ම වෙනත් මෘදුකාංග, ගිණුම් (උදා. Google Accounts) හා උපකරණ එක්ක හුවමාරු කරන්නත් පහසුකම් සලසල දෙනව.

• ඉතිහාසයෙන් (history) ප්‍රයෝජන ගන්න.

ඔයා බ්‍රවුසරය දාගත්ත දා ඉඳන් ගිය පිටු ඔක්කොගෙම වගේ ලිපින (URLs) බ්‍රවුසරය මතක තියාගෙන ඉන්නව (අමතක කරන්න කියල අමුතුවෙන් කිවුවෙ නැත්තම්). බ්‍රවුසරයෙ ලිපින තීරයෙ හරි, බ්‍රවුසරයෙ Search History අංශයෙ හරි "facebook" කියල යතුරු කළොත් Facebook තුළ ඔයා ගිය පිටුවල ලිපින ලයිස්තුවක් එනව; දිගට ම "facebook.com/mes" වගේ යතුරු කරගෙන ගියොත් ඔයා ගිය Facebook Messages පිටු ටික බලා ගන්න පුළුවන්. ඕනි ම වෙලාවක මේ ලින්කුවක් තෝරල කෙළින් ම ඒ පිටුවට යන්න පුළුවන් (ගිණුමෙන් ඉවත් (log out) වෙලා හරි ආරක්ෂණ (security) ප්‍රශ්නයක් හරි නැත්තම්). Chrome වල මේක මීටත් වඩා දියුණු හා පහසු කරල තියෙනව කියලත් ආරංචියි.

• Offline Mode පාවිච්චි කරන්න.

අපි නිතර යන (හරියට කිව්වොත්, ළඟදි එක පාරක් හරි ගිය අඩවිවල දත්ත (HTML, JavaScript, CSS) බ්‍රවුසරය මතක තිය‍ා ගන්නව. අඩවිය නිතර වෙනස් නොවෙන (static) එකක් නම් (උදා. Wikipedia, Stack Exchange අඩවිවල පිටු (කරුණු ලොකුවට වෙනස් වෙන්නෙ කලාතුරකින්), Google Search (Doodle එක හැර)) offline mode ක්‍රියාත්මක කරල ජාල සම්බන්ධයක් නැතුව වුණත් අපි කලින් බලල තියෙන පිටු ආයෙ බලන්න පුළුවන්. එක ම ටැබයක පිටු ගණනාවක් විවෘත වුණොත් සාමාන්‍යයෙන් offline mode සක්‍රිය කරල ඒ පිටු අතර ඉස්සරහට, පස්සට යන්නත් පුළුවන්. (වැඩි විස්තර මෙතනින්)

ඒ වගේ ම බ්ලොග්, බාගත අඩවි වගේ දැන්වීම්, වීඩියෝ වගේ අනවශ්‍ය කොටස් බහුල ව තියෙන අඩවි බාගත වෙන අතරෙ offline mode සක්‍රිය ක‍ළොත් ඒ අනවශ්‍ය කොටස් බාගත වෙන එක නවත්වල ඕනැ කරන ටික විතරක් බලාගන්න පුළුවන්. බැරි වෙලාවත් වැරදි පිටුවකට යන්න හරි, වෙන මොකක් හරි වැරදි දෙයක් සිද්ද වෙන්න හරි ගියොත් ටක් ගාල offline mode සක්‍රිය කරල ඒක වලක්වගන්නත් පුළුවන්. (මේ විදිහට ටක් ගාල offline mode සක්‍රි කර ගන්න, ඕනි නම් පොඩි කෙටි මං යතුරක් (shortcut key) හදා ගන්නත් පුළුවන්; ඒ ගැනත් පස්සෙ වෙලාවක කියන්න බලන්නම්කො!)

ඒ විතරක් නෙවෙයි, Gmail, Facebook, Twitter, LinkedIn වගේ වෙනස් වෙන (dynamic) අඩවිවල සමහර කොටස් වුණත් offline mode යොදාගෙන දත්ත නැතුව ලබාගන්න පුළුවන්. උදාහරණයක් හැටියට, Gmail විවෘත කරල මුළු පිටුව ම ස්ථාවර වුණාට පස්සෙ offline mode ඉවත් කරල පිටුව ඇතුළෙ සෙවුම් තීරය ළඟ තියෙන Refresh බොත්තම (බ්‍රවුසරයෙ Reload බොත්තම නොවේ!) එබුවොත් අලුත් ඉ-මේල් බලාගන්න, ඒවට උත්තර ලියන්න පුළුවන්. ඒ විදිහ‍ට ම සංවාද (Chat) කොටසෙ Refresh බොත්තම ඔබල ඒකත් ආයෙ පණ ගන්වගන්න පුළුවන්. (Facebook එකෙත් මේ වැඩේ පුළුවන්, හැබැයි Chat අංගය ක්‍රියාත්මක නොවෙන්න ඉඩ තියෙනව.)

තව සමහර අඩවිවල (උදා. Sheets, Docs, Calendar, Apps Script වගේ Google Drive හා Apps ගොනුවල) මූලික ව්‍යුහය සකස් වුණාට පස්සෙ offline mode ඉවත් කළොත් අඩවියෙ ඉතුරු ටික (සාමාන්‍යයෙන් විචල්‍ය (dynamic) කොටස්) බොහොම අඩු දත්ත ප්‍රමාණයකින් බාගත වෙනව. එතන ඉඳන් අඩවිය සාමාන්‍ය විදිහට වැඩ කරනව. මේකට, හරියට ම offline mode ඉවත් කරන තැන ගැන හොඳ හුරුවක් තියෙන්න ඕනි; හැබැයි පුරුදු වුණාම හරි ලේසියි.

• ජංගම අඩවි (mobile sites) භාවිතා කරන්න.

මම හිතන හැටියට මේක තමයි සුපිරි ම විසඳුම. ගොඩක් වෙලාවට, මෙගාබයිට් ගණන් ඕනි වෙන අඩවි මේ ක්‍රමයට කිලෝබයිට් ගාණෙන් ගොඩ දාගන්න පුළුවන්; හොඳ ම උදාහරණ තමයි Facebook සහ Gmail. හොඳ ජංගම අඩවි ලයිස්තුවකුත් එකක් වැඩි විස්තර මෙතන තියෙනව.

• බ්‍රවුසරය පිටින් ම ජංගම තත්ත්වයට ගන්න. User-Agent මාරු කරන්න.

මේ වැඩේ කළාම අපි සම්බන්ධ වෙන අඩවියට අපිව පේන්නෙ සාමාන්‍ය (desktop) පරිගණකයක් හැටියට නෙවෙයි, ජංගමයක් (mobile device) හැටියට. කරන හැටි මෙතන තියෙනව.

ගොඩක් අඩවි දැන් ජංගමවලට දෙන්නෙ ජංගම හිතකාමී (mobile friendly) දසුනක්. හැබැයි ඇත්තට ම ඒකෙන් සමහර අඩවිවල දත්ත භාවිතය කලින්ටත් වඩා වැඩි වෙන්නත් ඉඩ තියෙනව (උදා. Facebook හා Gmail අඩවිවල User-Agent මාරු කළාම ලැබෙන දසුන, කළින් කියපු විදිහට කෙළින් ම ජංගම අඩවියට ගියාම ලැබෙන දසුනට වඩා දත්ත භාවිතය අතින් වැඩියි.); හැබැයි එහෙම වෙන්නෙ කලාතුරකින්. කොහොමත්, අලුත් අඩවියක් නම් සාමාන්‍ය ක්‍රමයයි, ජංගම දසුනයි, මේ ක්‍රමයෙන් ලැබ‍ෙන දසුනයි සසඳල බලන එක තමයි හොඳ ම වැඩේ.

කතාව දිග වැඩියි වගේ නිසා පළමු කොටස මෙතනින් සමාප්තයි; කම්මැලි නැත්නම් දෙවෙනි කොටසත් කියවල බලන්නකො!